Педагогикалық этика ережелері
1. Жалпы ережелер
1. Осы Педагогикалық әдеп қағидалары (бұдан әрі-қағидалар) Қазақстан Республикасы Конституциясының, "Білім туралы" 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңының, 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің, "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы Қазақстан Республикасының Заңының ережелеріне сәйкес әзірленді, сондай-ақ жалпыға бірдей танылған Қазақстан Республикасының адамгершілік қағидаттары мен нормалары.
2. Ережелер білім беру ұйымдарының педагогикалық қызметкерлері басшылыққа алатын педагогикалық этиканың жалпы қағидаттары мен нормаларының жиынтығы болып табылады.
3. Педагог қызметкерлердің ережелерді ережелерді білуі және сақтауы олардың кәсіби қызметі мен еңбек тәртібінің сапасын бағалау критерийлерінің бірі болып табылады.
4. Педагогикалық этика қағидаларының мәтіні білім беру процесіне қатысушылар үшін қолжетімді жерде орналастырылады.
2. Педагогикалық этиканың негізгі принциптері
5. Педагогикалық этиканың негізгі принциптері:
1) адалдық:
мұғалімнің адалдығы оның оқыту мен тәрбиенің нәтижесі үшін жауапкершілігін, өз қызметінде түзетулер енгізе білуін, сынға және рефлексияға қабілеттілігін, оқушылардың, ата-аналардың, әріптестердің кез-келген пікіріне ашықтығын білдіреді;
2) адалдық:
мұғалімнің адалдығы оның бағалау қызметінің ашықтығын, өзі құрған білім беру ортасының ашықтығын білдіреді. Адалдық мұғалімге оқушының, оның ата-анасының (заңды өкілдерінің), әріптестерінің құқықтарын бұзуға тыйым салады;
3) адамның ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеу:
Мұғалім оқушының, ата-ананың, оның кәсіби назарын аударатын адамдардың ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтейді, олармен қарым-қатынаста әдепті. Ол баланың дамуын шын жүректен қалайды, оған әрдайым көмектесуге дайын, оқушының жетістіктерін (сәтсіздіктерін) бағалауда нәзіктік танытады.
Білім беру процесіне қатысушыларға қатысты физикалық, моральдық және психикалық зорлық-зомбылық әдістерін қолдануға жол берілмейді;
4) жалпыадамзаттық құндылықтарды құрметтеу:
жалпыадамзаттық құндылықтардың басымдығын мойындай отырып, мұғалім әр ұлттық мәдениеттің ерекшеліктеріне, құндылықтары мен қадір-қасиетіне құрметпен қарайды.
Педагог ұлтаралық қатынастар мәдениетін тәрбиелейді, білім алушыларда жасына, жынысына, тіліне, ұлтына, дініне, азаматтығына, тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына немесе кез келген өзге де мән-жайларға қарамастан барлық ұлттардың және барлық адамдардың құқықтары мен қадір-қасиетін құрметтеуді оятады;
Мұғалім мектеп ұжымында сенім мен Құрмет климатын қалыптастыруға ықпал етеді;
5) кәсіби ынтымақтастық:
мұғалім мамандықтың беделіне қамқорлық жасайды, әріптестерінің ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтейді, мұғалімнің беделіне нұқсан келтіретін әрекеттерге жол бермейді.
Қандай да бір нысанда болса да, әріптестерінің сенімін теріс пайдалануға, олардың кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіруге, оларға қандай да бір зиян келтіруге жол берілмейді. Педагог әріптестеріне теориялық және әдістемелік шеберлік деңгейін арттыруға, шығармашылық қабілеттерін дамытуға жәрдем көрсетеді, қиындыққа тап болған әріптестеріне көмекке келеді. Кәсіби ынтымақтастық өтірік пен әділетсіздікке сылтау бола алмайды;
6) кәсіби дамудың үздіксіздігі.
Педагог өзінің кәсіби шеберлігін, зияткерлік, шығармашылық және жалпы ғылыми деңгейін жетілдіреді.
3. Педагогикалық этиканың негізгі нормалары
6. Өз қызметінде педагог қызметкерлер:
1) білім алушылар мен тәрбиеленушілерді жоғары адамгершілік рухында тәрбиелеуге, ата-аналарға, этномәдени құндылықтарға құрметпен қарауға, қоршаған әлемге ұқыпты қарауға ықпал етеді;
2) Қазақстан Республикасының педагог қызметкерінің жоғары атағының беделін түсіруге қабілетті іс-әрекеттер жасауға жол бермейді;
3) өзінің қызметтік міндеттерін адал және сапалы орындайды;
4) өзінің кәсіби шеберлігін үздіксіз жетілдіреді, өзін-өзі тәрбиелеумен және өзін-өзі жетілдірумен белсенді айналысады;
5) еңбек тәртібін мүлтіксіз сақтайды;
6) білім беру ұйымының мүлкіне ұқыпты қарайды және оны жеке мақсаттарында пайдаланбайды;
7) сыбайлас жемқорлықтың алдын алу жөнінде шаралар қабылдайды, өзінің жеке мінез-құлқымен адалдықтың, бейтараптық пен әділдіктің үлгісін береді;
8) қызметтік ақпаратты пайдакүнемдік және өзге де жеке мақсаттарда пайдалануға жол бермейді;
9) ұжымда тұрақты және жағымды моральдық-психологиялық жағдай жасауға жеке мысалмен ықпал етеді;
10) өздерінің қызметтік міндеттерін орындау кезеңінде киімдегі іскерлік стильді ұстанады.
7. Білім беру процесіне қатысушылармен қарым-қатынаста педагог қызметкерлер:
1) жасына, жынысына, ұлтына, дініне, азаматтығына, тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына немесе кез келген өзге де мән-жайларға қарамастан адамның құқықтарын, ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтейді;
2) білім беру процесіне қатысушыларға қатысты қаржылық және өзге де бопсалау фактілеріне жол бермейді, өз әріптестері тарапынан мұндай әрекеттердің жолын кесу жөнінде күш салады;
3) өз іс-әрекеттерімен қоғам тарапынан негізделген сынға, оған төзімділікпен қарауға, кемшіліктерді жою және өзінің кәсіби қызметін жақсарту үшін сындарлы сынды пайдалануға себеп бермейді;
4) білім беру процесіне қатысушыларға кәсіби қолдау көрсетеді.
8. Әріптестермен қарым-қатынаста педагог қызметкерлер:
1) жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларды сақтайды, сыпайы және әдепті болуға тиіс;
2) басқа педагог қызметкердің кәсіби біліктілігіне көпшілік алдында күмән келтірмейді.